دروانا: 

 گرگرفتگی چیست؟

گرگرفتگی احساس گرمای ناگهانی و شدید است که معمولا در نواحی مانند صورت، گردن و سینه بیشتر است و پوست در این نواحی قرمز می شود. گرگرفتگی باعث تعریق شدید می شود که در ادامه این تعریق دمای بدن کاهش یافته و فرد احساس سرما می کند. اگرچه بیماری های دیگری هم می توانند باعث گرگرفتگی شوند اما اغلب موارد گرگرفتگی به علت یائسگی می باشند. یائسگی زمانی اتفاق می افتد که دوره های قاعدگی نامنظم شده و در نهایت متوقف می شود. در حقیقت، گرگرفتگی جز شایع ترین علائم گذرا یائسگی می باشد. هر چند علائم گرگرفتگی در میان زنان متفاوت است و ممکن از چند هفته تا چند ساعت متغیر باشد، درمان های گوناگونی نیز برای گرگرفتگی یائسگی وجود دارد.

علائم گرگرفتگی یائسگی

علائم گرگرفتگی یائسگی عبارتند از:

• احساس ناگهانی گرما که از طریق بدن و صورت گسترش می یابد
• ظاهر برافروخته با پوست قرمز
• تپش قلب
• تعریق که عمدتا در قسمت فوقانی بدن اتفاق می افتد
• احساس سرما پس از گرگرفتگی

گرگرفتگی یائسگی می توانند در تعداد و شدت متغیر باشند مدت زمان علائم گرگرفتگی یائسگی تا حد زیادی متفاوت است. به طور متوسط، علائم گرگرفتگی یائسگی بیش از 7 سال باقی می ماند. ممکن است برخی از افراد  بیش از 10 سال این علائم را به همراه داشته باشند.

علت گرگرفتگی یائسگی

علت دقیق گرگرفتگی یائسگی مشخص نیست اما احتمالا چندین عامل باعث بروز گرگرفتگی می شود. یکی از رایج ترین علل گرگرفتگی تغییرات هورمونی بدن شامل تغییر در هورمون های جنسی می باشد که بر هیپوتالاموس تاثیر گذاشته و این علائم بروز می کند زیرا هیپوتالاموس به تغییرات جزئی دمای بدن بسیار حساس است.

فاکتورهای خطر گرگرفتگی یائسگی

عواملي كه ممكن است باعث افزايش ایجاد گرگرفتگی یائسگی شوند عبارتند از:

• سیگار کشیدن: زناني كه سیگار می کشند به احتمال زياد گرگرفتگي زیادی را تجربه مي كنند.
• چاقی شاخص توده بدنی بالا (BMI) باعث افزایش تعداد و شدت گرگرفتگی می شوند.
• تفاوت نژادی: زنان آفریقایی نسبت به زنان اروپایی بیشتر گرگرفتگی های یائسگی را تجربه می کنند.
• گرگرفتگی های یائسگی در زنان ژاپنی و چینی کمتر از زنان اروپایی سفید پوست می باشد.

عوارض گرگرفتگی یائسگی

گرگرفتگی یائسگی شبانه (تعریق شبانه) می تواند باعث بیدار شدن فرد از خواب شود و در طولانی مدت می تواند منجر به بی خوابی مزمن گردد. ارتباطی بین گرگرفتگی یائسگی و افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و پوکی استخوان نیز وجود دارد.

تشخیص گرگرفتگی

متخصص زنان معمولا براساس توصیف علائم فرد می تواند گرگرفتگی را تشخیص دهد. پزشک ممکن است برای بررسی اینکه آیا فرد وارد دوران یائسگی شده یا خیر، آزمایش خون را پیشنهاد کند.

درمان گرگرفتگی یائسگی

موثرترین راه برای از بین بردن گرگرفتگی یائسگی، مصرف استروژن است، اما مصرف این هورمون خطراتی هم بدنبال دارد. اگر استروژن برای شما مناسب است و شما آن را طی 10 سال از آخرین دوره قاعدگی یا قبل از 60 سالگی شروع کنید، مزایا آن می تواند بیشتر از مضراتش باشد. داروهایی نظیر داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تشنج نیز ممکن است به کاهش گرگرفتگی یائسگی کمک کند، اگر چه این داروها کمتر از هورمون ها (استروژن) موثر هستند.
بحث درباره جوانب مثبت و منفی درمان های مختلف به عهده متخصص زنان می باشد اگر گرگرفتگی یائسگی در زندگی فرد مشکلات جدی ایجاد نکند، احتمالا فرد به درمان نیاز ندارد. برای بسیاری از خانم ها، گرگرفتگی های یائسگی به تدریج و بدون درمان دارویی کاهش می یابند، اما ممکن است برای چندین سال طول بکشد.

هورمون درمانی برای درمان گرگرفتگی یائسگی
استروژن هورمون اولیه برای کاهش علائم گرگرفتگی یائسگی است. خانم هایی که هیسترکتومی انجام داده اند می توانند به تنهایی از استروژن استفاده کنند. اما اگر خانمی هنوز رحم دارد، باید تحت هورمون درمانی ترکیبی که شامل پروژسترون و استروژن است قرار گیرد تا از سرطان رحم (سرطان آندومتر) جلوگیری شود. در کل هدف از هورمون درمانی این است که کیفیت زندگی فرد بهبود پیدا کند. یک ترکیب دارویی از bazedoxifene همراه با استروژن کنژوگه (Duavee) برای درمان گرگرفتگی یائسگی تایید شده است. این دارو خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش نمی دهد و از استخوان ها محافظت می کند. درمان استروژنی برای کسانی که انعقاد (لخته) خون یا سرطان سینه داشته اند، گزینه مناسبی نیست.

داروهای ضد افسردگی برای درمان گرگرفتگی یائسگی
دوز اندک از داروی پاروکستین تنها درمان غیرهورمونی برای گرگرفتگی یائسگی می باشد که توسط اداره غذا و دارو تایید شده است.  دیگر داروهای ضد افسردگی که برای درمان گرگرفتگی استفاده می شوند عبارتند از: ونلافاکسین، پاروکستین و فلوکستین. این داروها برای گرگرفتگی یائسگی در حالت شدید موثر نیستند، اما برای زنانی که نمی توانند از هورمون درمانی استفاده کنند، مفید می باشند. عوارض جانبی این داروها شامل حالت تهوع، سرگیجه، افزایش وزن، خشکی دهان یا اختلال عملکرد جنسی است.

سایر داروها برای درمان گرگرفتگی یائسگی

داروهای دیگری که ممکن است برای بعضی از زنان مبتلا به گرگرفتگی یائسگی مفید باشد عبارتند از: گاباپنتین (داروی ضد تشنج) و کلونیدین (داروی ضد فشارخون) می باشد.

شیوه زندگی و درمان های خانگی برای گرگرفتگی یائسگی

اگر گرگرفتگی شما خفیف باشد، سعی کنید آنها را از طریق تغییرات در شیوه زندگی مدیریت کنید:

• خنک نگه داشتن خود با پوشیدن لباس های نازک و راحت
• استفاده از یک فن و یا تهویه مناسب برای کاهش دمای اتاق
• خوردن نوشیدنی سرد و دوری از غذاهای گرم و تند، نوشیدنی های الکلی و کافئین دار
• استفاده از تکنیک های کاهش استرس
• سیگار نکشیدن
• کاهش وزن و جلوگیری از افزایش وزن و چاقی

دکتر انسیه سرابی

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی

سرکار خانم دكتر انسيه سرابي جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز دارای بیش از 11 سال سابقه تخصصی می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر انسیه سرابی